Scheiden: hoe vertellen we het de kinderen?

De kogel is door de kerk. Na veel spanningen en lang wikken en wegen hebben jij en je partner uiteindelijk besloten om uit elkaar te gaan. Het is definitief, een moeilijk besluit is genomen. Er komt vervolgens een heleboel op je af. Er moeten (financiële) zaken geregeld worden, woonruimte gezocht worden, misschien moet het huis verkocht worden. Jullie moeten samen bedenken hoe je het ouderschap gaat regelen als jullie uit elkaar zijn. Maar waar je vooral slapeloze nachten van hebt is: hoe (en wanneer) vertellen we het de kinderen?

Voor kinderen is de melding van de scheiding een moment dat ze nooit meer vergeten. Vanaf dat moment verandert hun leven en wordt het nooit meer zoals het was. Je kunt dit gegeven als ouder niet veranderen, maar je kunt het wel zo aanpakken dat het voor de kinderen het minst schadelijk is. Hieronder een aantal aandachtspunten voor het gesprek.

Wacht niet te lang
Het is belangrijk om niet te lang te wachten met het vertellen aan de kinderen als het definitieve besluit om te gaan scheiden gevallen is. Kinderen voelen vaak heel goed aan dat er iets gaande is en dat er spanningen zijn. Ook wil je niet dat ze het bericht per ongeluk van een ander horen. Kinderen hebben tijd nodig om het verdrietige nieuws in zich op te nemen en te wennen aan de nieuwe situatie. Vertel het daarom een aantal weken voordat één van de ouders op een nieuwe plek gaat wonen.

Niet te vroeg vertellen
Te vroeg vertellen kan ertoe leiden dat kinderen maandenlang in onzekerheid en spanning zitten over hoe hun toekomst eruit komt te zien. Het is fijn als in ieder geval duidelijk is waar jullie beiden gaan wonen en hoe de omgangsregeling eruit zal zien voor de kinderen.

Een rustige plek
Kies een rustige, vertrouwde plek voor het gesprek en zorg dat jullie niet gestoord worden (door mobiele telefoon/televisie). Vertel het aan alle kinderen tegelijkertijd, zodat ze allemaal dezelfde informatie krijgen en ze elkaar daarna kunnen steunen.

Kies een goed moment
Het is handig om dit gesprek aan het begin van de dag en aan het begin van een weekend te doen, zodat er genoeg tijd is voor je kind om op het gesprek terug te komen en vragen te stellen. Ook kun je zo je kind in de gaten houden en zien hoe het reageert. Als je het gesprek vlak voor bedtijd voert, is de kans groot dat een kind gaat piekeren en zich eenzaam voelt.

Vertel het samen
Vertel samen dat jullie uit elkaar gaan. Bereid van te voren goed voor wat jullie gaan vertellen en wie wat gaat vertellen. Zorg dat jullie beiden een even groot aandeel in het gesprek hebben en neem samen de verantwoordelijkheid voor de scheiding, zodat het kind voelt dat de scheiding een besluit is van beide ouders. Bespaar kinderen de details van de oorzaak van de scheiding.

Hou rekening met de leeftijd
Pas je taalgebruik en de informatie die je geeft aan, aan de leeftijd van je kind(eren). Vertel kinderen dat papa en mama niet meer verliefd zijn en daarom niet meer samen in een huis willen wonen. Het woord scheiden of scheiding snappen (jonge) kinderen vaak niet.

Beperk de informatie
Beperk de informatie tot de essentie, hou het simpel. Begin met het slechte nieuws, praat er niet omheen. Hou het (eerste) gesprek kort. Kinderen hebben een korte spanningsboog en kunnen nog niet zo lang luisteren. Na de mededeling dat jullie uit elkaar gaan, zal het kind nog weinig ruimte hebben om de rest te horen. Kom er in een later gesprek op terug.

Vertel je kind wat er gaat veranderen, maar ook wat hetzelfde blijft
Ook al gaan jullie in twee huizen wonen en is er een omgangsregeling, jullie blijven altijd samen de ouders van je kind en jullie blijven beiden altijd van hem/haar houden. Kinderen hebben het nodig te horen dat de liefde van papa en mama voor hun, ook na de scheiding, altijd blijft bestaan.
Vertel je kind dat de scheiding definitief is en dat het niet zijn/haar schuld is dat jullie hebben besloten om uit elkaar te gaan. Herhaal dit regelmatig, op verschillende manieren.

Spreek geen kwaad over de andere ouder
Zorg dat je kind uit het conflict blijft dat er eventueel is tussen jullie. Voor kinderen is het verwarrend en schadelijk om negatieve dingen te horen over één van hun ouders. Ze kunnen hierdoor in een loyaliteitsconflict komen, terwijl het belangrijk is dat kinderen na de scheiding contact blijven houden met beide ouders. Zorg dat een kind niet hoeft te kiezen tussen zijn ouders.

Emoties tonen mag
Tijdens het gesprek mag je je eigen emoties (tot op bepaalde hoogte) best laten zien. Hiermee laat je jouw kind zien dat het zijn emoties mag uiten. Praat over de emoties die een kind laat zien. Erken de gevoelens van je kind.

Wees eerlijk
Als er zaken zijn die nog niet duidelijk zijn, vertel dit dan aan je kind. Geef aan dat je het nog niet weet, maar dat zodra het duidelijk wordt, je dit aan hem/haar zult vertellen. Zorg dat je datgene wat je vertelt en belooft aan je kind zeker weet, zodat je dit ook na kunt komen.

Hou je kind in de gaten
Laat je kind(eren) weten dat ze altijd bij je terecht kunnen als ze vragen hebben. Hou na dit gesprek het gedrag van je kinderen goed in de gaten. Ieder kind reageert anders op de scheiding en uit dit ook zijn eigen unieke manier.

Tip
Als je kind(eren) en naaste familie op de hoogte zijn gesteld, licht dan ook de leerkrachten op school en medewerkers van naschoolse opvang in. Zij kunnen eventuele veranderingen bij je kind beter begrijpen en je kind in de gaten houden en steunen als het nodig is.

Ik wens je veel sterkte en moed voor dit moeilijke gesprek!

PS. Wil je ook tips voor het ondersteunen van je kinderen tijdens en na de scheiding? Download dan hier mijn e-book met 5 tips!