Afgelopen woensdag krijg ik een appje van een cliënt die ik begeleid na het overlijden van haar partner: “Wil je mij zo snel mogelijk bellen, het gaat niet goed met mij!” Ik zie dat ik ook een gemiste oproep van haar heb. Ik heb haar twee weken geleden voor het laatst gezien. Ik bel haar meteen op. Ze is totaal over haar toeren, in tranen en ziet het allemaal niet meer zitten.
verlies
Birdnesting
Op het nest blijven
Joris is 5 jaar oud. Zijn papa en mama zijn niet meer verliefd en wonen niet meer tegelijkertijd in hetzelfde huis. Eerst wel, maar toen maakten papa en mama heel vaak ruzie. Dan verstopte Joris zich onder het bed en deed hij zijn vingers in zijn oren, zodat hij niks kon horen, totdat de ruzie weer over was. Dat was niet fijn en Joris was vaak verdrietig. Joris woont nog steeds in hetzelfde huis, samen met zijn jongere broertje Sam. Maar papa en mama wonen er nu om de beurt. Papa op zondag, maandag, dinsdag en woensdag. Mama op donderdag, vrijdag en zaterdag. Joris vindt het fijn zo. Alleen jammer dat papa en mama er niet meer samen zijn. Nu kunnen ze op zondagochtend niet meer met zijn vieren stoeien in het grote bed en papa en mama komen ook niet meer allebei een kusje geven voor het slapen gaan. Dat laatste mist Joris het meeste. Als papa thuis is, mist Joris mama. Als mama thuis is, mist hij papa.
Rouw bij verlies van werk
Uit mijn eigen praktijk: omgaan met rouw & verlies van werk
Ik volg dit jaar de opleiding tot rouwbegeleider. Hier verdiep ik me in een aantal theorieën. Het duale procesmodel van Stroebe & Schut, de hechtingscirkel/verliescirkel van Kohlrieser & Veenbaas, het rouwtakenmodel van William Worden die mooi zijn verweven in de rouwuitdagingen van Johan Maes en ook het aloude fasemodel van Kubbler-Ross. Deze laatste onderscheidt 5 fasen in het rouwproces: ontkenning, boosheid, marchanderen (onderhandelen), verdriet en aanvaarding, die iedereen op zijn eigen manier doorloopt.
Parallel aan de opleiding word ik begin maart in mijn werkzame leven geconfronteerd met de mededeling dat mijn detacheringscontract van twee dagen bij het SWV aan het einde van dit schooljaar niet wordt verlengd. Dit bericht komt voor mij als donderslag bij heldere hemel, via de mail nota bene! En ik stap vol in de rouwfasen.
Rouwbegeleiding bij kinderen in de praktijk
“Waarom doe jij dit werk eigenlijk? Vind je het leuk om kinderen te laten huilen?” vraagt mijn cliëntje, nadat hij net driftig een traan heeft weggeveegd. Ik zit aan tafel met Kas van 9. Het is de laatste bijeenkomst vandaag en ik zie de opluchting op zijn gezicht. Kas vind het niet echt leuk om bij mij te komen. Hij “moet” van zijn ouders en juf met mij praten, voor hem hoeft het niet. Iedere week als ik hem ophaal in de klas zie ik zijn gezicht even vertrekken in een grimas, maar iedere keer staat hij daarna meteen op en loopt hij met me mee. Hij begint een geanimeerd gesprek over fortnite of basketbal en stelt mij een heleboel vragen. Een mooie afleidingsmanoevre en ik ga altijd even met hem mee in dit gesprek om het ijs te breken.
Verlies overleven
Afgelopen donderdag was ik in Papendrecht bij een lezing van de Vlaamse Klinisch psycholoog Manu Keirse. Hij wordt gezien als autoriteit in Nederland en België op het gebied van omgaan met rouw en verlies en palliatieve zorg. Het was een zeer inspirerende lezing met als titel: “Verlies en verder”.
Verlies overleven is rouwarbeid verrichten
Manu Keirse spreekt niet meer over rouw verwerken maar over verlies overleven. Bij verwerken ga je ervan uit, dat het verlies ooit over is. Mensen die een dierbare hebben verloren of ander verlies hebben geleden, weten dat dit niet zo is. Verlies blijft altijd een onderdeel van je leven. Om verlies te overleven moet een rouwende rouwarbeid verrichten. Rouw is een heftige, maar normale reactie op een ingrijpende gebeurtenis in iemands leven. Dit is serieus, hard werken voor lichaam en geest.